برای کسب موفقیت، چاره ای جز توجه به نیروی انسانی، جزئیات عملیات کاری و تعیین رهیافتهای مناسب وجود ندارد.
مدیریت گمبا کایزن که ژاپن را در بسیاری موارد و به ویژه در صنعت به حد اعلای ترقی رسانده است، امروزه به عنوان ابزاری موثر در جهان به کار گرفته می شود.
معرفی کایزن
واژه کایزن از ۱۹۹۳ در فرهنگ لغات آکسفورد ذکر شده است (فرهنگ جدید لغات آکسفورد، واژه کایزن را روشی مستمر در بهبود کار، اثر بخشی فردی و نظایر آن در قالب فرهنگ کار بیان می کند).
در زبان ژاپنی، کایزن یعنی بهبود مستمر، البته بهبودی که همگان اعم از مدیران و کارکنان باید به آن توجه کنند و تقریبا ً کم هزینه باشد. فلسفه کایزن، بر این اساس بنا شده که شیوه زندگی ما اعم از کاری، اجتماعی و خانوادگی، بر تلاش در جهت بهبود مستمر تمرکز یابد. این مفهوم برای بسیاری از ژاپنی ها به قدری عادی و روشن است که حتی متوجه دارا بودن و انجام آن نیستند. کایزن سهم بزرگی در موفقیت رقابتی ژاپنی ها داشته است.
معنی اصلی واژه کایزن ساده و گویاست : همانطور که گفته شد، کایزن یعنی بهبود مستمر، بهبود مستمری که تمامی افراد یعنی مدیران کارکنان و کارگران را در بر می گیرد و به عبارتی فراگیر باشد فلسفه کایزن بر این اصل استوار است که شیوه زندگی انسان شامل زندگی شغلی، زندگی اجتماعی، و زندگی خانوادگی باید پیوسته و مدام بهبود یابد. فرهنگ کایزن و تعامل آن در بین لایه ها و
سازمانهای مختلف اجتماعی در ژاپن باعث شده است تا کارخانه به دانشگاه تبدیل شود و دانشگاه به کارخانه، کارگر از مدیر بیاموزد و مدیر از ایده های کارگر بهره مند گردد. پژوهشگر لباس کار بپوشد و به جای نشستن در برج عاج به صحنه تولید بیاید و فعالان صحنه های تولید به فکر و تدبیر در بابت بهبود کار خویش بپردازند و به پژوهش روی آورند. پیام استراتژی کایزن در این جمله خلاصه می شود که حتی یک روز را نباید بودن ایجاد نوعی بهبود در یکی از بخشهای سازمان یا شرکت سپری نمود.
مفاهیم اصولی کایزن
مفاهیم اصولی که بایستی در کلیه سطوح مدیران آموزش داده و تاکید شود عبارتند از :
کایزن و مدیریت
تاکید بر فرایند، به جای تاکید بر نتیجه هدف.
پیروی از چرخه های (برنامه ریزی، اقدام، ممیزی و اجرا) و (استاندارد سازی، اقدام، ممیزی و اجرا)
اولویت بخشی به کیفیت در درجه نخست
اظهار نظریه بر اساس آمار و داده های صحیح
مشتری را فرایند بعدی قلمداد کردن.
مدیر ارشد باید با آگاهی و آشنایی کامل از کایزن، تصمیم گیری و خط مشی های صریح و روشن را بیان کند. وی با برنامه ریزی های منظم فعالیت های اجرایی را بر قرار می سازد و با به کارگیری فرآیند کایزن در تمام رده ها ،سطوح سازمان را رهبری می کند.
کایزن و مدیریت
از دیدگاه کایزن مدیریت دو وظیفه مهم نگهداری وضع موجود و بهبود بخشی به فرآیندها را بر عهده دارد نگهداری وضع موجود، شامل آن دسته از فعالیت هایی است که برای حفظ فناوری جاری، اقدامات مدیریتی، استانداردهای اجرایی و استقرار آنها، از طریق آموزش انجام می شود. مدیریت از طریق حفظ و نگهداری وضع موجود، شرایطی فراهم می کند که هر کس بتواند از رویه های استاندارد عملیات تبعیت کند. اما بهبود بخشی به فعالیت هایی
اتلاق می شود که در جهت ارتقای استانداردهای جاری انجام می شوند .بنابر این تصور ژاپنی ها از مدیریت، تلقیقی از دو مفهوم نگهداری و بهبود بخشی است.
تاکید بر فرایند، به جای تاکید بر نتیجه و هدف
کایزن، مروج اندیشه فرایند – سمت گیری است، زیرا بهبود فرایندها منجر به بهبود نتایج خواهد شد. بروز نارسایی در دستیابی به نتایج بر نامه ریزی شده، نشانه وجود نارسایی در فرایند است. مدیریت باید فرایندنگر باشد و با تشخیص خطاهای فرایند آنها را اصلاح کند.
کایزن، بر تلاش های انسانی تاکید دارد و این امر کاملا ً مغایر با تفکر غربی هاست که بر نتیجه
هدف تاکید می کنند.
